Darısı Başıma

Bosnalı Sejla Kameric’in, "Kırmızısız 1395 Gün" adlı filmini anlattığı İstanbul Modern'de ki bir söyleşinin bana düşündürdükleri

Dönem dönem kendimi rutinin içine sıkışıp kalanlar içinde değerlendiririm. Ama son birkaç aydır değil çünkü geçirdiğim rahat dönemi sanırım oldukça iyi değerlendirdim. Fırsat buldukça farklı yerlere gidip farklı etkinlikler yaptım yeni şeyler öğrendim. Örneğin gezdiğim fotoğraf sergisinde, fotoshop’un sadece vesikalıklarda kırışıklıkları ve sivilceleri yok etmekten ya da ona buna bıyık takıp, tavşan kulağı yapmaktan ibaret olmadığını, bir insanın hayallerini değişik mekanlarda yaptığı çekimleri birleştirmesi ile nasıl anlatabileceğini, nasıl tablo haline getirileceğini gördüm, etkilendim, heyecanlandım ve yine yenilikler için ilham aldım. Müzelere daha sık gider, sergilere ilgi gösterir oldum. Bir ilk yaparak daha önce ne ismini ne de yaptığı işi duymadığım Bosnalı Sejla Kameric’in, "Kırmızısız 1395 Gün" adlı filmini anlattığı İstanbul Modern'de ki bir söyleşiye katıldım. Salonda birbirini tanıyan, selamlaşan akademisyenler, sanat eleştirmenleri bir de armut gibi ben vardım. Kenarda oturup izledim. Sanata kırk beşine kadar çok da ilgi duymamış, hala top peşinde koşan ben, film, resim, heykel, fotoğraf her ne ise, bir yapıtı izlemeden, görmeden ve fikir yürütmeden önce, eserin sanatçısı hakkında, yaşadığı hayat, dönem, ilişkileri, travmaları ile ilgili bilgi sahibi olmam gerektiğini o zaman zevk alabileceğimi öğrendim. Birkaç yıl evvel Salvador Dali gelmişti Sabancı Müzesine, Arzu ve Neşeyle birlikte kızlarımızı alıp hevesle gezmiştik. Ben çok hoşlanmadım Dali’nin bilinçaltının dışa vurumundanJ.  Beni irite etti, anlamsız buldum o tablolara bakmayı, oysa arkadaşım Oktay en sevdiği ressamlardan olduğunu söylemişti bana da, ‘nesini seviyorsun’ demiştim o zaman. Cevabını hatırlamıyorum.. Oktay’ın değişik bir bakış açısı yakaladığı muhakkak. Eh benim de babam sanat tarihinde akademisyen olsa farklı yorumlar yapabilirdim elbet. Umutsuz değilimJ Pera Müzesi’nde Goya sergisine gideceğim ancak bu sefer öncesinden  Küratörün yorumunu okudum yani Dali’de olduğu gibi hayal kırıklığı yaşamayacağım zira kendisinin de içimi açan resimler yapmadığını anladım. Küratör; ‘Goya hem aklı hem de kalbi ile çalışan bir ressam olduğu için her şeyi apaçık görebiliyor ve saray ressamı olmasına karşılık, savaşı zafer gösterisi olarak değil insanlık dramı olarak gösteriyor’ diyor. Yani aslında görmek istemeyeceğim türden resimler anlaşılan. Bakalım bunları bilmek bende farklı bir bakış açısı yaratacak mı?

Sanat hep benim sevdiğim gibi hayatın güzel yönünü mü yansıtmalı? 

Hayır, hayatın her yönünü yansıtmalı. İçinden gelen mutluluk dışında acıyı, kıskançlığı, şehveti her şeyi, şu yaşadığımız dünyada var olan her duyguyu yansıtmalı. Geçen akşam yaptığımız kızlar toplantısında Yeşim bana sen küçüklüğünden beri her zaman her şeyin iyi tarafından bakarsın, sana herkes iyidir, her olay hayrınadır, affedersin dedi. Evet mizacım buJ ancak bazen dozu kaçırıp devekuşu farkındalığına gelince yaşadığım hayal kırıklığı çok derin oluyor. Ağır bir bombalama da olsa toparlanıp devam ediyorsun ama karşı taarruz devam ediyorsa direnirken zayıflamak mümkün. Belki de hoşlanmadığım o sanat yapıtları bu zayıflık anlarında ortaya çıkanlar. Bu sabah bir arkadaşım sordu; ‘Bu sessizlik yoga  halimi yoksa depresyon mu’ diye. Gülerek ‘depresyona direnç’ dediğimde aldığım cevap ‘aman bırak çarp yere, daha kolay sıçrarsın yukarı’ oldu.

Neyse ki hep yukarda kalabilen ve darısı başına dilekleri gönderen örnek dostlarım varJ Şimdi bildiğim tüm numaraları uygulayıp hayal kırıklıklarından sıyrılma zamanıdır. 

Devamını Oku

Başrol Oyuncusu ve Yönetmen

Perşembe akşamı havaalanındayım. Etraf bir kalabalık. Amsterdam’dan gelen uçağın tahmini varış saati 00:12 demek ki bir buçuk saat rötar var, demek ki tarih artık 12 Nisan değil 13 Nisan olmuş olacak uçak indiğinde..

Dış hat gelen yolcu tarafında Cafe Nero açılmış, rahat bir koltuk buldum, ağzım kulaklarımda, içim pırpır, kahvem elimde, uzattım ayaklarımı, açtım kitabımı vaktin geçmesini bekliyorum. Gözlerim kitabın satırlarında dolaşırken aklım gerilerde. Geçmişten fotoğraf kareleri dökülüyor sayfalara, dönüp dönüp tekrar okuyorum anlayamadığım cümleleri. Yok yok, mücadele etmek gereksiz bıraktım satır aralarına sıkışan fotoğraf karelerini artık tatlı tatlı akıyor benim başyapıt filmim. Senaristi ben değilim ama yönetmenliğini yapıyorum. Bir anda dudaklarım büzülüp, tek kaşım havaya kalkıyor. Acaba? Sahiden yönetmenlik yapabildim mi hakkıyla? Hiç sanmıyorum oyuncu o kadar güçlü ki, kendi oyununu çıkarmış hep. Filmin yönetmenliğini o yapmış aslında, ben sadece ona 18 yıl boyunca gerektiğinde destek olmuşum. Kendini öyle güzel ifade etmesini bilmiş ki, unuttuğunda ya da yetişemediğinde arkasından boşlukları doldurmak kalmış bana. Gitmek istediği kendi yolunu yürümüş, arkasından iz sürmek, arada kaçak yollara saptığında höt demek kalmış bana. Seçimlerinde özgür olmuş, kendini yönetmen sanan ben karşısına hayır bu olmaz diye dikildiğimde, ya ikna etmeyi bilmiş ya da vardır sebebi diye tecrübeye isteyerek kendi seçimiyle saygı göstermiş. Ağladığında koynuma girip göz yaşlarını dökmüş, uzun sürmemiş hiç göz yaşları çünkü hep mutlu olmak doğası olmuş. Yanlış yapmış ama ders almasını bilmiş, zayıflıklarına boyun eğerken gelecek darbelere karşı da uyanık olmaya çalışmış. Olamadığında onarmasını bilmiş. Güçlü bir oyuncu olmuş. Yönetmenine güç veren bir oyuncu olmuş. Ben kendimi ölünceye kadar yönetmen sanacağım galiba, güçlü baş rol oyuncusuna saygı gösteren bir yönetmen.

Saat 00:30, telefon çalıyor. ‘Annecim, pasaport sırasındayız. Bavulumu alıp hemen geliyorum, sizi öyle özledim ki’. Canım kızım bende seni öyle özledim ki, ‘hemen hemen gidiyorum kapıya’. Gümrüksüz satış mağazalarına uğrar mı uğramaz mı sorusu, bekleme sürem uzadıkça cevap buluyor. Olsun gülümsüyorum yine de, ben olsam bende kendimi kaybederdim, o genç, otur bekle sözde yönetmen..

Sonunda açılan kapıdan, kocaman gülümsemesi, kendine has giyim tarzı ile minik bavulunu arkasından çekerek gelen, 18 yıl bir gün önce doğmuş zarif bir genç kız çıkıyor. Hoş geldin bir tanem. Ben doğum gününde seninle olamadım. Kocaman sarılıyorum,mis gibi kokusunu içime çekiyorum. ‘Doğum günün kutlu olsun güzel kızım’ ‘Anne nasıl eğlendik, 18 yaş doğum günümü daha güzel kutlayamazdım’.  

Devamını Oku

Mea Culpa

Hazır otobüslerden laf açılmışken biraz daha otobüs maceralarına devam edeyim dedim. Artık öyle bir zamanda yaşıyoruz ki doğru olan şeyler bize anormal geliyor. Genelde bizim otobüs şoförleri binlerce çeşit insanla karşılaşmaktan bir bıkkınlık durumu yaşıyorlar. Düşünsenize yüzlerce insana aynı sorunun cevabını veriyorsunuz. Kocaman yazsa da önde duran tabelada, yine içimizdeki o güvensizlikle şoföre soruyoruz nereden geçtiğini. Böyle bıkkın şoförlere çok abartmazlarsa saygısızlığı, anlayış gösterebiliyorum. Geçenlerde Kadıköy çarşıdan bizim eve yakın geçen bir otobüs yakaladım, aman Allah’ım içinde hiç de bıkkın olmayan bir şoför. Soru soranlara “buyurun efendim, şu duraktan geçer ya da 100 mt ilerisinden geçer” gibi cevaplar verip, duraklarda frene tatlı tatlı zamanında basıyor. Günümüzde belediye çalışanlarında artık normal olan sakalı, ufak tefek yapısı, temiz kıyafetleri ve güler yüzü ile işini seven bir insan olduğu belli. Durağıma yaklaşırken yanına gittim, kendisine herkese davranışı ve nezaketinden dolayı teşekkür ettim ve dayanamayıp diğer hırt şoförlere de bir gönderme yapıverdim. Bana şöyle karşılık verdi. “Efendim, herkes işini iyi yapmak ister ama söyleyene değil söyletene bakınız” dedi.

Söyleyene değil söyletene bakınız. …Duyarak büyüdüğümüz bir söz daha çaktı kafamda. Hatırlıyorum annem bize çok kızdığında, ağzından yılanlar çiyanlar fışkırdığında böyle söylerdi. Daha iyi hatırlıyorum çok yakın bir zamana kadar Nisan’a doğru fışkıran o yılanlar çiyanların ardından ben de aynı şeyi söylerdim. Yani bu aslında, “efendim beni kızdırıyorlar, e tabi bende kızıyorum bağırıyorum çağırıyorum, laflarım çığrından çıkıyor, arada başka şeylerin açısını da çıkartıyorum  ama olanlar benim sorumluluğumda değil çünkü neden? Beni başkası kızırdı” demek oluyor. “Ben kendi aklımın dizginlerini vermişim başkasının eline, o bana istediğini yapıyor” demek oluyor gerçek anlamda. Yani kendi davranışımın sorumluluğunu almıyorum, oysaki bulunduğum durum ne ise sorumluluğu da tamamen bana ait. Onu ben yarattım. Bu öfkeyi ben yarattım. Geçmişten gelen ne biriktiyse o an fışkırttım işte. Stefano E. D’anna-Tanrılar Okulu adlı kitabı okurken üzerinde en çok düşündüğüm konuydu bu. Her durumun sorumlusunun ben olduğum ile ilgili bölüm. Mea Culpa. Ne zaman birilerine kızarsam, üzüntülerimin sorumluluğunu başkasına atmaya kalkarsam aklımdan geçen kelimedir Mea Culpa. Kendimi hizalayıverir işlemeyen çözümleri işler hale getirmeye çalışırım. Bu benim yanlış duyarak büyüdüğüm bir söz..Peki neden böyle bir söz söylenip durur, o zaman başka bir doğru anlamı olmalı.. Söyleyene değil söyletene bak.

Yunusun dediği “bir ben var benden içeri” deki aslında o “ben” olmasın bunu söyleten? Söyleyen ağzın ne kabahati var. Komut veren beynin ne kabahati var. Kirlilikten çalışmaz olmuş akıl süzgeci, temizlemeye çalıştığım geçmişin yükleri  ve dizginlerini kontrol edemediğim zihnim olmasın o “ben”? Özlediğimiz ise o saf "ben", bulan var mı?

Kimseyi suçlamadan, kimseyle uğraşmadan sadece kendimizde olduğumuz günler diliyorumJ

*Mea Culpa:( My Fault, güzel Türkçemde Benim HatamJ 

Devamını Oku

Ben seviyorum toplu taşım araçlarını

Toplu taşım araçlarını arabamız olunca  kullanmayı hemen unutuveriyoruz di mi? Üniversiteyi bitirdiğim sene ehliyet almıştım ve çok uzun bir süre onu sadece kimlik yerine kullandım. Murat’la evlenir evlenmez onun işi gereği hep arabamız olmasına rağmen malum şirket arabası bana sadece hafta sonları yan koltuk düştü. Sanki sitem edermiş gibi söylediğime bakmayın, o yıllarda hiç araban olsun istedin mi? diye sorarsanız hayır hiç istemedim çünkü ihtiyacım olmadı. Ta ki İzmir’de tekrar oturmaya başlayıncaya kadar. O zaman Nisan küçük ve ben Finansbank Gaziemir Şube’de çalışıyorum, evin arkasındaki yoldan gazetemi alıp otobüse biniyor, yarım saat hem seyahat hem kıraat ediyorum ve  bankanın önünde otobüsten iniyorum. Daha ne olsun? Nisan’da artık büyümüş, evin anahtarını vermişiz, kendisi geliyor açıyor kapıyı, hadi açamadı diyelim apartman Murat’ın çocukluğunda oturduğu apartman, karşı komşu çocukluk arkadaşı, üst kat komşunun çocuğu Nisan’nın sınıf arkadaşı, yani her şey rahat ve düzen harika. Arkadaşlarımla görüşmek istediğimde atla vapura git Karşıyaka’ya 10 dakika, yürü istediğin yere git. Hayat böyle rahat ve kolay devam ederken, harika bir İzmir Baharı mevsimi sonrası yaz kendini göstermeye başlayınca bir şey fark ettim ki Cuma akşamı sonrası Nisan ve ben görüşecek kimse, yapacak hiçbir program bulamıyoruz. İzmir ölü şehir oluveriyor. Cuma sabahı ayarladın ayarladın, ayarlayamadın herkes Çeşme’de.. Petrol Ofisi’nin özelleşmesinin ardından cehennemin içine düşen Murat’ı görebilene aşk olsun, hal böyle olunca şikayetler artmaya başlamadan Murat çareyi bize bir araba almakta buldu. İlk arabam da bu sayede oldu. İtiraf etmeliyim ki özgür ruhumu tamamlayan bir araç oldu beyaz minik kuzu Corsam. Cuma akşamından iş çıkışı beni heyecanla bekleyen Nisan’ı kaptığım gibi 1 saatte şıpıdık terlik ve ifil ifil şort ile Pazartesi sabahına kadar tatil yapıyorduk. Toplu taşım araçlarıyla başlamışken birden ilk göz ağrım, binlerce güzel anıyı barındıran tatlı Corsama gelivermişim.:-)

Araba benim için özgürlüktü ama toplutaşım araçlarını kullanmayı bırakmadım ben. Onları kullanmamın, sevmemin  sebebi ise sanırım çoğu insan araçta okuyamaz ama bana Allah vergisi bu rahat rahat okuyabilmem. Özellikle İstanbul’da trafikte zaman çok ziyan oluyor oysaki bana kendime ayırdığım bir zamanmış gibi geliyor otobüsler, vapurlar. Kitap okumasam da insanları izlemek hoşuma gidiyor, her birine bir hikaye yazmak. Dün Fenerbahçe maçı vardı, formalarını giymiş bir sürü genç benimde içinde olduğum metrobüsle gidiyor maça. Tam önümde tıfıl koca burunlu bir laz uşağı ve yanında ona hayran hayran bakan güzel gözlü, tatlı gülüşlü bir kız. Bakışlar o kadar anlamlı, o kadar derin, konuşmalarına gerek yok sanki. Öylece konuşmadan saatlerce birbirlerini seyrettiklerine eminim. Yaşları yirmi cıvarıydı, aşkları devem eder de nihayetinde bir ömür boyu birlikte geçirmeye karar verirler mi, çoluğa çocuğa karışırlar mı bilmiyorum ama benim o an aklımdan yazdığım hikayede karışmadılar… ve yıllar sonra tekrar karşılaştılar.

Belma hastanenin geniş ve aydınlık kafesinde küçük masalardan birinde çayını yudumluyordu. Biraz önce doktorlar babasının ameliyatının başarı ile geçmiş olduğunu ona müjdelediklerinde içi kuş gibi kanatlanmıştı ama bu hafiflik çok da uzun sürmedi. Taburcu olduktan sonra yalnız yaşayan babasının bakımı için kendi evinin düzenlenmesi, kızının burslu olarak kazandığı Bilkent Üniversitesi’ne yerleştirilmesi ve ihmal ettiği işleri yavaş yavaş omuzlarına çökmeye başlamıştı. Bunların üstesinden gelecek kadar güçlü bir kadındı o. Derin bir nefes aldı ve sırtını dikleştirdi. O sırada,

-“Belma”..derinden gelen boğuk sese doğru baktı.

Ali bu..Kaç yıl olmuştu? Hiç bitmeyecekmiş gibi sevdiği adam karşısındaydı. Gözleri sevgi dolu Ali’si. Hiç unutmadığı Ali’si.

-“Ali?” Adını telaffuz eden o sesin neden boğuk çıktığını anladı.

Belma’yı görmemezlikten gelmediği için içinde bir an pişmanlık duyduğunu hissetti Ali. Onu terk edişi..doğruya neden terk edilmişti? Oysaki ne kadar uzun uzun konuşmuşlardı yüreğinde acısını hep hissettiği o ayrılış gününde. Kısa bir an eşi ve çocukları geldi gözünün önüne ve cesaretini toplayıp yeniden baktı ela mı yeşimli asla karar veremediği eski aşkının güzel gözlerine. Karşısında gördüğü yüreğini yaralayan geçmişteki kadın değil, eski bir dosttu.

Diye başlayıp gelişen bir hikayeJ Acaba devam etsem mi? İkisi içinde gerçekleşmesi gereken bir karşılaşma olsa bu, çünkü içlerinde taşıdıkları o burukluğun aslında artık kalmadığını anlasalar ve eski sevgililer dost olup birbirlerine hayat hikayelerini anlatsalar, eski aşklarına dair bir şey konuşmadan , çünkü farkında olmadan yaşanan zorluklara rağmen herkes kendi hayatını çok sevmiş olsa..

İşte otobüslere binmeyi bunun için seviyorum. Sadece başkalarının hikayelerini yazmıyorum kafamda aslında kendime dair ne çok karar veriyorum, doğrularımı yanlışlarımı tartıyor biçiyor ona göre hızalanıyorum.  Aslında kendi hikayemi de yazıyorum sanki, değil mi?

Devamını Oku

Bitmeyen Öğrencilik Hayatı Ruhsallık

Bir buçuk sene evvel yine Brahma Kumaris’e ait olan ve Oxford’ta bulunan Global Retreat Centre'a gittiğimde arkadaşlarım doğal olarak merak ettiler. Onlara bu içinde bulunduğum ruhsal organizasyonu anlatırken bana sürekli bunun bir din kuruluşu olmadığından emin olup olmadığımı sordular.

Brahma Kumaris’e sosyo-ruhsal organizasyon, eğitim organizasyonu diyebiliriz. Hatırlıyorum bunu anlatmakta biraz zorluk çekmiştim. Birçokları da tarikat, mezhep olarak değerlendirebiliyorlar.  Aslına bakarsanız, ben dini vecibelerini fazlaca yerine getirmeyen ama iyi kalpli bir ailenin çocuğuyum . Kulakları çınlasın çocukluğumda üst kat komşumuz Aliye Teyzem ve Eşref Amcam dindar kişiler olarak bana örnek oldular. Onlarla sahura kalkmak ve iftar yapmak için oruç tutardım. Kimseyi eleştirmeyen açık fikirli, ibadette gösterişten uzak insanlardı. Geçen ramazan telefon ettiğimde hala oruç tutuyor musunuz diye sordum çünkü neredeyse seksen yaşlarında olmalı Eşref Amcam. Aliye Teyzem bu bizim yaşam tarzımız kızım, böyle alışmışız dedi. Daha sağlıklı nice ramazanlar geçirsinler diye dua ediyorum.  Allah rahmet eylesin sevgili babamsa dinde gösterişten nefret eden, gayet politik bir yönetimi olan Ereğli Demir Çelik gibi bir fabrikada Milli Selamet Partisi zamanlarını yaşarken, dindar kimselerle değil ama iktidar değiştiğinde hemen namaz kılmaya başlayan dincilerle kendince mücadeleye girmiş bir adamdı. Hatırlarım o senenin ilk din dersine giren Ereğli müftüsü,  kızlar ve erkekleri sınıfımızın sağ sol sıralarına ayrı ayrı oturtmuş, üç sıra halinde dizilen masalarımızın orta sırası boş kalmıştı. Bizim için eğlence olan bu durum, babamın gözlerinden ateşler çıkarak müftünün makamını basıp, kendisini sinema salonunda Kuran’ı Kerim i yorumlamaya davet etmesi ne sebep olmuştu. Böyle bir şey asla olmadı ama babacığımın karşıma müftü bile çıkamadı diyerek yayılan sırıtışını hiç unutmuyorum. Sanırım bu zamanlardı beni biraz dinden uzak tutan. Bu uzak duruş, ta ki ben Brahma Kumaris ile tanışana kadar sürdü. Burada kimse bana bir dini empoze etmeye çalışmadı, güzel olan ben “kendime göre” daha inançlı bir Müslüman oldum. Gerçeğin aslında o kadar açık ve basit olduğunu, bunu bu kadar karmaşık, oyuncak hale sadece çıkarları olan insanların getirdiğini, büyük resimdeki yerimi gördüm. Dinimizin tarihi, Peygamberimizin hayatı, Kuran’ı Kerim’in yorumlamaları, tasavvuf, bunlara daha ilgi duydum, okudum ve yine “kendime göre”  bir yol tuttum. Tanrı inancını sağa sola çekmeden, tamamen içte yaşayarak, değil kimseyi kendimi bile yargılamadan, sadece zihnimin efendisi olma yolunda çalışma yapıyorum. Mutluluğu, memnuniyeti, huzuru, üzüntüyü, korkuyu, egoyu hayatımıza alan zihnimin efendisi olmaya uğraşıyorum. Bunu herkes bir yoldan deniyor ben de bu yolu buldum. Yaşam tarzımı, huzuru ve sevgiyi sürekli kılmak için, geçici olan üzerine değil kalıcı olan üzerine kurmaya çalışıyorum. Bunun beni daha mutlu ettiğini, daha huzurlu insan yaptığını gördüm. En azından yol ayrımlarını görüyor, yanlış yola saptıysam, geri dönüp diğerine yönelmeye çalışıyorum. Keşke elimden daha da iyisi gelse ama en azından görüyorum ki eski Zeynep’in vereceği tepkileri şimdilerde vermiyorum. Hayatımda değişiklikler olsa da eski girdiğim streslere şimdilerde girmiyorum, en yakınlarımın hatalarını kendi seçimleri olarak görebiliyor ve en güzeli kabul edebiliyorum. Yıkıp yakan Zeynep değil yapıcı Zeynep olmayı seviyorum. Her zaman mı?  Yok, itiraf ediyorum her zaman değilJ . Olsun en azından alışkanlıklardan kurtulmak için çabam var. Niyetimi saflaştırmak için çabam var. Gerçek, sevdiğim Zeynebin ortaya çıkmasına yardımcı olan bu eğitim kurumunun Tanrı tarafından sevilen öğrencisi olmaktan mutluyum. 

Devamını Oku